Kỹ thuật yêu cầu (Requirements Engineering) là gì?

Requirements Engineering (viết tắt là RE), tiếng Việt là Kỹ thuật yêu cầu, là một trong những lĩnh vực chuyên môn rất quan trọng trong phát triển sản phẩm. Thuật ngữ này thường được dùng trong hành kỹ nghệ phần mềm và kỹ nghệ hệ thống.

Dưới đây là khái niệm RE trong sách Software Engineering của Ian Sommerville, được đăng trên trang Central Connecticut State University (CCSU):

Requirements engineering (RE) is the process of establishing the services that the customer requires from a system and the constraints under which it operates and is developed. The requirements themselves are the descriptions of the system services and constraints that are generated during the requirements engineering process. Requirements may range from a high-level abstract statement of a service or of a system constraint to a detailed mathematical functional specification. As much as possible, requirements should describe what the system should do, but not how it should do it.
(Tạm dịch: Kỹ thuật yêu cầu (RE) là quy trình xác lập các dịch vụ mà khách hàng yêu cầu từ hệ thống và các ràng buộc mà hệ thống đó phải tuân theo trong quá trình vận hành và phát triển.

Các yêu cầu bản thân nó là những mô tả về các dịch vụ của hệ thống và các ràng buộc được tạo ra trong suốt quy trình kỹ nghệ yêu cầu. Các yêu cầu có thể dao động từ những tuyên bố trừu tượng ở mức cao về một dịch vụ hoặc môt ràng buộc của hệ thống cho tới những đặc tả chi tiết chức năng dưới dạng toán học. Trong khả năng có thể, các yêu cầu nên mô tả cái mà hệ thống cần thực hiện, chứ không phải mô tả cách hệ thống thực hiện điều đó.)

Theo tài liệu Công nghệ yêu cầu requirements engineering (RE) thì đây là quá trình lặp bao gồm 3 hoạt động:

• Rút ra yêu cầu từ thực tế (Elicitation)
• Đặc tả yêu cầu (Specification)
• Xác thực (Validation)

 

Xem thêm: Từ trang phục đến thời trang

Làm sao để áp dụng Kỹ thuật yêu cầu (RE) trong thiết kế thời trang? 

Trong thời trang, chúng ta có thể ví von “hệ thống” là gì và làm sao để áp dụng RE – vốn là quy trình chuẩn trong kỹ nghệ phần mềm và kỹ nghệ hệ thống vào nó? Thực tế thì hệ thống thời trang không chỉ có sản phẩm quần áo, phụ kiện mà còn bao gồm:

• Người mặc (khách hàng mục tiêu, nhân trắc học, phong cách sống).

• Quy trình sản xuất (chất liệu, kỹ thuật may, tiêu chuẩn bền vững).

• Trải nghiệm (cảm giác mặc, cách phối, tính ứng dụng công nghệ – AR/VR, thương mại điện tử).

Nếu bạn không muốn mọi nỗ lực phát triển bộ sưu tập của mình là uổng phí, thì ngay bây giờ hãy tìm hiểu về RE. Đừng nghĩ rằng đây là một tiêu chuẩn khắt khe và khô khan mà hãy xem chúng là người bạn hiền, từ đó bạn sẽ trở nên ngày càng yêu quý nó hơn.

1. Nâng cao hiệu quả quy trình

• Định hướng rõ ràng: RE giúp bạn xác định rõ ràng các mục tiêu và yêu cầu từ sớm, ngay trước khi bắt tay vào thiết kế. Điều này giúp toàn bộ đội ngũ, từ nhà thiết kế, thợ may cho đến bộ phận marketing, đều có chung một định hướng, tránh làm việc không có mục tiêu hoặc lãng phí thời gian vào những ý tưởng không khả thi.

• Giảm thiểu rủi ro: Bằng cách thu thập và phân tích yêu cầu từ khách hàng ngay từ đầu, bạn có thể dự đoán và giải quyết các vấn đề tiềm ẩn. Ví dụ, việc biết khách hàng cần chất liệu thoáng mát cho mùa hè sẽ giúp bạn chọn vải phù hợp, tránh được rủi ro sản xuất ra một bộ sưu tập không được thị trường đón nhận.

• Tối ưu hóa nguồn lực: Khi có một danh sách yêu cầu rõ ràng, bạn sẽ phân bổ nguồn lực (thời gian, nhân công, vật liệu) một cách chính xác hơn. Điều này giúp giảm chi phí sản xuất và tăng lợi nhuận.

Xem thêm: Cuộc chơi của ý tưởng

2. Tăng giá trị sản phẩm cuối cùng

• Tạo ra sản phẩm lấy khách hàng làm trung tâm: RE giúp bạn hiểu sâu sắc nhu cầu thực sự của khách hàng, không chỉ về mặt thẩm mỹ mà còn về tính ứng dụng. Một chiếc váy được thiết kế không chỉ để đẹp mà còn phải thoải mái khi mặc cả ngày, đáp ứng đúng nhu cầu của phụ nữ công sở. Về yếu tố lấy khách hàng làm trung tâm, bạn có thể nghiên cứu thêm Design Thinking và Human-Centered Design.

• Đảm bảo chất lượng: giai đoạn kiểm thử và xác thực trong RE đảm bảo rằng mỗi sản phẩm đáp ứng được các tiêu chuẩn đã đề ra, từ chất liệu vải, đường may cho đến độ bền màu. Điều này giúp bạn xây dựng được lòng tin từ khách hàng và nâng cao uy tín thương hiệu.

• Nâng cao khả năng cạnh tranh: trong một thị trường cạnh tranh gay gắt như thời trang, việc tạo ra những sản phẩm thực sự giải quyết được vấn đề của khách hàng là một lợi thế lớn. RE giúp bạn làm điều đó, từ đó tạo ra sự khác biệt và giúp thương hiệu của bạn nổi bật hơn.

Tóm lại, RE biến quá trình thiết kế thời trang trở nên hiệu quả và bớt phù phiếm hơn. Từ một hoạt động mang tính nghệ thuật thuần túy, khi biết áp dụng RE, công việc thiết kế của bạn sẽ biến thành một quy trình có cấu trúc, được định hướng bởi dữ liệu và nhu cầu thực tế của thị trường. Nó giúp bạn tạo ra những sản phẩm không chỉ đẹp mà còn hữu ích và mang lại giá trị thực sự cho người tiêu dùng.

Áp dụng Requirements Engineering trong Thiết kế thời trang công sở nữ Xuân – Hè 2026

Việc thiết kế thời trang công sở cho mùa Xuân – Hè 2026 đòi hỏi một quy trình bài bản để đảm bảo sản phẩm không chỉ đẹp mà còn đáp ứng được các yêu cầu về sự thoải mái và tính ứng dụng cao. Kỹ thuật Yêu cầu (Requirements Engineering – RE) là một khung sườn lý tưởng với các bước thu thập – phân tích – đặc tả – kiểm chứng toàn bộ nhu cầu, từ ý tưởng đến sản xuất.

Trước hết, chúng ta cần xác định bối cảnh và phạm vi hệ thống:

• Sản phẩm: master pieces và sản phẩm phát triển gồm những nhóm quần áo nào? (ví dụ: áo blouse, đầm, blazer, áo khoác, quần dài)
• Mục tiêu: thiết kế một bộ sưu tập (BST) mang cảm hứng từ hoa anh đào, kiểu dáng và màu sắc nhẹ nhàng, phù hợp khí hậu nóng ẩm tại VN.
• Các bên liên quan: khách hàng mục tiêu (phụ nữ văn phòng tuổi từ 25-40), nhà bán lẻ, công ty may / xưởng gia công, nhóm marketing, nhà đầu tư.

1. Giai đoạn thu thập yêu cầu (Elicitation)

Đây là bước đầu tiên để hiểu rõ đối tượng khách hàng của bạn trong bối cảnh mùa Xuân – Hè. Tại bước này, bạn có thể áp dụng những kỹ thuật sau: 

• Phỏng vấn (Interviews):

  • Áp dụng: phỏng vấn khách hàng mục tiêu để tìm hiểu những mong muốn cụ thể của họ trong mùa nắng nóng (từ công sở đến những hoạt động sau giờ làm). Bên cạnh đó cũng cần phỏng vấn các nhà bán lẻ xem sản phẩm bán chạy của họ vào mùa này là gì; phỏng vấn cả các công ty / xưởng may để biết tình hình thị trường.

  • Mục tiêu: hãy hỏi về các vấn đề như: “Bạn cần trang phục có tính thoáng mát và thấm hút mồ hôi thế nào trong mùa hè?”, “Bạn có gặp khó khăn gì khi phải mặc trang phục công sở trong thời tiết nóng ẩm không?”, “Bạn thích chất liệu vải nào nhất cho mùa Hè?”.

• Khảo sát (Surveys):

  • Áp dụng: gửi khảo sát để thu thập dữ liệu định lượng và khảo sát xu hướng từ tạp chí uy tín, viện mốt hoặc các báo cáo WGSN, Pantone.

  • Mục tiêu: Hỏi về sở thích màu sắc tươi sáng, các kiểu dáng thoải mái (váy suông, quần ống rộng), và những họa tiết họ yêu thích trong mùa này (hoa lá, kẻ sọc).

• Quan sát (Observation):

  • Áp dụng: quan sát cách mọi người ăn mặc trong văn phòng vào mùa Xuân – Hè. Phân tích dữ liệu theo xu hướng và môi trường vào mùa này. 

  • Mục tiêu: ghi nhận cách người dùng lựa chọn kiểu dáng trang phục, chất liệu vải, cách họ phối đồ và phụ kiện khi đối phó với thời tiết của mùa này.

2. Giai đoạn Phân tích & Mô hình hóa (Analysis & Modeling)

Dựa trên dữ liệu đã thu thập, hãy biến chúng thành các yêu cầu cụ thể cho mùa Xuân Hè.

• User Stories (Câu chuyện người dùng):

  • Áp dụng: chuyển đổi các thông tin đã thu thâp ở bước trên thành các câu chuyện người dùng tập trung vào mùa Xuân – Hè. Để mô tả khách hàng thời trang, có thể dùng user stories hoặc persona giống cách làm UX.

  • Ví dụ:

    • “Với tư cách là một nhân viên văn phòng, tôi muốn một chiếc váy midi bằng linen mềm mại, để tôi có thể vừa trông chuyên nghiệp, vừa cảm thấy thoải mái cả ngày.”

    • “Với tư cách là một người đi làm genZ, tôi muốn một chiếc áo thun theo phong cách Y2K mặc cùng chân váy dài nhưng vẫn phải trông chuyên nghiệp để phối cùng áo blazer dáng rộng.”

    • “Với tư cách là một quản lý trẻ, tôi cần một bộ vest mỏng, nhẹ và có màu pastel, để vẫn giữ được sự lịch sự mà không cảm thấy nóng bức.”

• Biểu đồ Luồng Công việc (Workflow Diagrams):

  • Áp dụng: phân loại trang phục thành từng nhóm theo nhu cầu: thẩm mỹ – sáng tạo – độc đáo, công năng, bền vững, chi phí thấp; theo bối cảnh: đi làm, họp, đi ăn trưa bên ngoài, đi dạo phố sau giờ làm; phát hiện xung đột (ví dụ: “muốn giá thấp nhưng chất liệu cao cấp”) hoặc “giá dưới 500k/bộ”.

  • Mục tiêu: Đảm bảo trang phục có thể đáp ứng linh hoạt các hoạt động hàng ngày.

3. Giai đoạn đặc tả yêu cầu (Specification)

Nhắc tới từ Specification làm mình nhớ hồi còn là sinh viên thời trang, mình tự thấy bản thân cũng khá siêu trong việc làm Specification Sheet. Hôm nào đó mình sẽ viết bài về Specification Sheet và những thành phần cần có của bảng đặc tả kỹ thuật này trong thời trang.

Quay trở lại với Specification trong Kỹ thuật yêu cầu của thời trang nhé. Trong trường hợp đang tạo BST Xuân – Hè 2026, bạn cần chuyển các yêu cầu đã phân tích thành bản thiết kế chi tiết cho mùa này theo sườn bài như sau:

A. Tài liệu Đặc tả Thiết kế (Design Specification Document)

• • Áp dụng: Soạn một tài liệu chi tiết cho từng sản phẩm.

  • Nội dung:

    • Mùa: Xuân – Hè 2026.

    • Yêu cầu chức năng (Functional Requirements): Áo blouse phải có khả năng chống tia UV; Quần ống rộng phải có độ rủ tốt hoặc co giãn tốt nhằm tạo sự thoải mái khi di chuyển.

    • Yêu cầu phi chức năng (Non-Functional Requirements): Chất liệu phải thoáng khí và thấm hút tốt (cotton, linen); Màu sắc phải tươi sáng, không bị phai khi giặt (thể hiện tinh thần mùa Xuân – Hè tươi mới); Thiết kế phải nhẹ, không gây cảm giác nặng nề; Thiết kế dễ giặt, nhanh khô, giữ phom và không tốn nhiều thời gian ủi.

    • Thông số kỹ thuật: thông số chi tiết cho các size. Đính kèm quy chuẩn bền vững (OEKO-TEX, GOTS).
    • Thông số vật liệu (gsm, độ co giãn).
    • Sơ đồ may.
    • Bảng màu.
    • Tiêu chuẩn sản xuất.
    • Ràng buộc môi trường (ví dụ: giới hạn phát thải)
    • Khi dự báo xu hướng màu thay đổi hoặc nguyên liệu khan hiếm, cập nhật tài liệu và thông báo cho đội thiết kế & sản xuất.

B. Prototype (Nguyên mẫu):

• Áp dụng: Tạo các mẫu thử (mẫu rập, mẫu vải) bằng các chất liệu vải mỏng, mát.
• Mục tiêu: Kiểm tra độ rủ của vải, cảm giác khi mặc và độ bền của màu sắc dưới ánh mặt trời.

  • • Mẫu thử cần được may trên đúng chất liệu vải chính với đường may chỉn chu như khi sẽ ra thành phẩm. Ảnh: Raffinée Atelier.

4. Giai đoạn kiểm tra & xác thực (Validation & Verification)

Đảm bảo sản phẩm cuối cùng đáp ứng đúng kỳ vọng cho mùa Xuân – Hè 2026.

A. Đánh giá yêu cầu (Requirements Review):

• • Áp dụng: tổ chức buổi họp với đội ngũ thiết kế, đội ngũ sản xuất và một số khách hàng đại diện để đánh giá mẫu thử. Buổi họp này rất quan trọng nên phải có sự tham gia của người thiết kế và người làm rập.

  • Mục tiêu: cần kiểm tra mọi chi tiết sản phẩm từ size số, cảm nhận khi mặc lên cơ thể, sự tiện lợi,… so sánh với yêu cầu ban đầu để đảm bảo mọi yêu cầu về sự thoải mái, tính thoáng khí và thẩm mỹ đã được đáp ứng.

B. Ma trận truy vết (Traceability Matrix):

• • • Áp dụng: Lập bảng để theo dõi từng yêu cầu của khách hàng tương ứng với thiết kế sản phẩm và các đợt kiểm tra chất lượng.

    • Mục tiêu: Đảm bảo không có yêu cầu nào về chất liệu hay kiểu dáng bị bỏ sót.

Áp dụng các kỹ thuật này một cách bài bản sẽ giúp bộ sưu tập Xuân – Hè 2026 của bạn thành công về mặt thương mại, đồng thời xây dựng lòng tin từ khách hàng.